Zomer zonder muggen: tips voor beten voorkomen

12 juni 2025

Zomer zonder muggen: muggenbeten voorkomen en behandelen

De zomer komt eraan. Dat betekent lange zomeravonden in de tuin, open ramen voor wat verkoeling… en helaas ook: muggen. Het gevolg? Jeukende, rode bulten. Maar waarom steken muggen eigenlijk? Waarom wordt jij altijd gestoken, terwijl anderen nergens last van hebben? En vooral: hoe kun je muggenbeten voorkomen en behandelen? In deze blog zetten we het voor je op een rij.

Waarom steken muggen?

Niet alle muggen steken. Alleen de vrouwtjesmug doet dat, en met één specifiek doel. Ze heeft bepaalde eiwitten uit menselijk (of dierlijk) bloed nodig om haar eitjes te laten rijpen. Muggen steken dus niet uit verdediging, het is een noodzakelijke stap voor hun voortplanting.

In Europa worden de meeste muggenbeten veroorzaakt door de gewone steekmug (Culex pipiens). In Zuid-Europa - en de laatste jaren ook meer in ons land - duiken exotische soorten op, zoals de tijgermug. Sommige van deze exotische steekmuggen kunnen ziektes zoals dengue, chikungunya of Zika overdragen, maar dat is bij ons voorlopig nog zeldzaam.

Waarom krijgt de ene persoon meer muggenbeten dan de andere?

Je kent het wel: er is altijd het ultieme slachtoffer, terwijl anderen amper gebeten worden. Dit is geen toeval. Deze factoren maken je aantrekkelijker voor muggen:

Hoge lichaamstemperatuur: Muggen worden aangetrokken door warmte. Wie vaak sport of van nature een iets hogere lichaamstemperatuur heeft, is sneller een doelwit.
Zweet: Stoffen die via zweet vrijkomen - vooral melkzuur - trekken muggen aan. Hoe meer je zweet, hoe groter de kans op een muggenbeet.
CO₂-uitstoot: Wie zwaarder ademt of meer CO₂ uitstoot – bijvoorbeeld door fysieke inspanning of overgewicht – trekt meer muggen aan.
Bloedgroep: Uit onderzoek blijkt dat mensen met bloedgroep O vaker worden gestoken dan mensen met bloedgroep A of B.
Zwangerschap: Zwangere vrouwen ademen meer CO₂ uit en hebben een iets hogere lichaamstemperatuur, wat hen extra aantrekkelijk maakt voor muggen.

Hoe kun je muggenbeten voorkomen?

Muggenbeten helemaal voorkomen kun je nooit, maar met de juiste voorzorgsmaatregelen verklein je het risico. Enkele tips:

Kies een insectenwerend middel
Smeer je onbedekte huid in met een afweermiddel. De meest effectieve producten bevatten een van deze stoffen
- DEET: Werkt zeer goed, ook tegen tropische muggen. Verkrijgbaar in concentraties van 9,5% tot 50%.
- Icaridine: Volgens onderzoek net zo effectief als DEET
- Citriodiol (olie van de citroeneucalyptus): Plantaardig alternatief, vooral voor kortdurend buitengebruik.
- IR3535: Veilig voor kinderen en gevoelige huid, iets minder krachtig.

Lees altijd de gebruiksaanwijzing en breng het product opnieuw aan na intensief zweten of zwemmen. Zo blijf je goed beschermd.
Draag beschermende kleding
Muggen steken het liefst op een onbedekte huid. Door kleding te dragen met lange mouwen en broekspijpen, beperk je de kans op muggenbeten. Bovendien kies je beter voor lichte kleuren: muggen worden meer aangetrokken door donkere tinten. Losse, niet-strakke kledij is ook een pluspunt, aangezien muggen daar minder gemakkelijk doorheen kunnen prikken.
Zorg voor muggengaas of muskietennet
Een simpele maar effectieve manier om muggen buiten te houden, is het plaatsen van muggengaas voor ramen en deuren. Ga je op vakantie of kamperen? Neem dan een muskietennet mee en hang het over je bed of het babybedje.
Vermijd stilstaand water
Muggen leggen hun eitjes in stilstaand water. Zelfs een klein laagje is al voldoende voor de ontwikkeling van larven. Verwijder dus regelmatig water uit bloempotten, regentonnen, emmers, speelgoed dat buiten ligt… Dek een regenton af met muggengaas en reinig verstopte dakgoten voor een goede afwatering.
Gebruik ventilatie en airco
Muggen houden niet van wind en koude lucht. Een ventilator in de kamer maakt het voor muggen moeilijker om te vliegen en te landen. Ook airco helpt doordat het de temperatuur verlaagt en de lucht droger maakt.
Aromatische planten
Muggen hebben een hekel aan bepaalde geuren. Planten zoals citronella, lavendel, rozemarijn, basilicum en kattenkruid kunnen daardoor helpen om muggen op afstand te houden. Ze werken vooral als je de bladeren licht kneust, zodat de geur vrijkomt. Verwacht geen wonderen, maar als aanvulling zijn ze zeker het proberen waard.
Essentiële oliën
Bepaalde oliën zoals citronella, eucalyptus, lavendel, pepermunt en kruidnagel staan al eeuwenlang bekend om hun insectenwerende eigenschappen. Verspreid de geur via aromatherapie in een ruimte of breng de olie aan op je huid. Let wel: breng de essentiële olie nooit puur aan op de huid, maar meng ze met een neutrale basisolie.

Hoe kun je muggenbeten behandelen?

Toch gestoken? Gelukkig zijn er verschillende manieren om de muggenbeten te behandelen:

Koelen: Leg een koud kompres of ijsblokje op de beet. Dit helpt om de zwelling te verminderen en de jeuk te verzachten.

Niet krabben: Hoe verleidelijk ook, krabben maakt het erger en verhoogt het risico op infecties.

Breng een zalf aan: Middelen met menthol, aloë vera of antihistamine kalmeren de huid.

Azijn of citroensap: Een watje met verdunde azijn of citroensap kan de jeuk iets verlichten.

Thermische apparaten: Er bestaan kleine apparaatjes die de beet kort verhitten. De warmte neutraliseert het eiwit uit het muggenspeeksel en kan zo de jeuk verminderen.

Wanneer raadpleeg je een arts?

Ondanks alle voorzorgen kun je nog steeds een muggenbeet oplopen. Gelukkig zijn de meeste beten onschuldig en verdwijnt de jeuk na enkele dagen vanzelf. Toch zijn er situaties waarin het verstandig is om medische hulp in te schakelen. Dat geldt bijvoorbeeld bij ernstige zwelling of roodheid die snel uitbreidt. Ook bij koorts, hoofdpijn of spierpijn na een beet, allergische reacties of duizeligheid of wanneer de beet ontstoken raakt of niet goed geneest, neem je best contact op met een arts.

Twijfel je? Neem dan contact op met een arts of gezondheidsspecialist. Zo voorkom je dat een onschuldige muggenbeet leidt tot vervelende complicaties.

Conclusie

Muggen horen nu eenmaal bij de zomer, maar met enkele maatregelen kun je muggenbeten voorkomen. Met beschermende kleding, een goed afweermiddel, muggengaas en eenvoudige ingrepen zoals ventilatie of het vermijden van stilstaand water - verklein je het risico op muggenbeten. Ook natuurlijke oplossingen zoals essentiële oliën kunnen het verschil maken.

Toch gestoken? Dan kun je de jeuk en zwelling van de muggenbeten zelf behandelen. Koel de plek, krab niet en gebruik een verzachtende zalf. Blijf alert voor tekenen van een allergische reactie of infectie. Bij twijfel of verergering van de klachten is het verstandig om contact op te nemen met een arts.