Examens en slaap: je bed is je beste studievriend
Examens en slaap: waarom je bed je beste studievriend is
De examenperiode gaat voor veel studenten hand in hand met stress, eindeloze studeermarathons en - helaas - korte nachten. Voor je het weet zit je tot diep in de nacht te blokken, in de hoop dat laatste hoofdstuk in je hoofd te krijgen. Maar wist je dat die extra uurtjes wakker zijn, je punten kunnen kosten? In deze blog ontdek je waarom een goede nachtrust minstens zo belangrijk is als studeren, wat er precies gebeurt in je brein terwijl je slaapt en hoe je als student je nachtrust kunt optimaliseren.
Je nachtrust versterkt je geheugen
Elke student kent het wel. Je leest een hoofdstuk drie keer, denkt het te begrijpen, maar de volgende dag lijkt het alsof je het hoofdstuk voor het eerst leest. Slaap speelt hierin een belangrijke rol. Tijdens je slaap - en vooral tijdens de REM-slaap - verwerk je wat je overdag hebt geleerd. Nieuwe informatie wordt verwerkt en opgeslagen in je langetermijngeheugen. Dankzij die processen maakt je brein verbindingen tussen de nieuwe kennis en wat je al wist. Daardoor blijft de leerstof beter hangen.
Onderzoek van UGent en KU Leuven toont zelfs aan dat studenten die gemiddeld 7 uur per nacht slapen, tot 8,5% beter scoren dan wie gemiddeld 6 uur slaapt. Dat ene uurtje extra slaap kan dus het verschil maken. Meer nog: 8 uur slecht slapen is zelfs beter dan 4 uur goed slapen, omdat de hoeveelheid slaap bepaalt hoeveel REM-slaap je behaalt.
De gevolgen van te weinig slaap
Een tekort aan slaap tast niet alleen je geheugen aan, maar ook je concentratie, stemming en weerstand tegen stress. Zelfs na twee nachten slecht slapen kun je je lusteloos en prikkelbaar voelen. Je raakt sneller afgeleid, maakt makkelijker fouten en hebt meer moeite met het verwerken van complexe materie.
Wie moe is, maakt meer van het stresshormoon cortisol aan. Het gevolg? Je voelt je onrustig, gespannen en bent emotioneel minder stabiel. Je alertheid en reactietijd nemen af, waardoor je sneller fouten kunt maken tijdens het examen. Wie structureel te weinig slaapt, loopt het risico op slaapproblemen op de langere termijn, waardoor het steeds moeilijker wordt om op drukke momenten tot rust te komen.
7 tips om beter te slapen tijdens examens
- Stop op tijd met studeren
Je hersenen hebben tijd nodig om tot rust te komen. Blijf je tot net voor bedtijd studeren, dan blijft je brein actief terwijl je eigenlijk zou moeten ontspannen. Plan daarom minstens een uur voor je gaat slapen ontspannende activiteiten zoals een boek lezen, luisteren naar rustige muziek of het neerschrijven van zorgen om je hoofd leeg te maken. - Creëer een slaapvriendelijke omgeving
Een donkere, stille en koele kamer bevordert een diepe slaap. Vermijd schermen in de slaapkamer en gebruik eventueel een slaapmasker of oordoppen. - Respecteer je biologische klok
Ben je een ochtendmens? Start dan vroeg met studeren. Kom je pas laat op gang? Plan je piekuren dan in de namiddag of avond. Dwing jezelf niet in een ritme dat niet bij je past, maar hou wel een vast ritme aan. - Beweeg regelmatig
Bewegen helpt niet alleen tegen stress, maar maakt je ook fysiek moe. Ga overdag wandelen, fietsen of sporten, maar vermijd intensieve sport vlak voor het slapengaan. - Neem een powernap
Een kort dutje van 15 tot 20 minuten in de vroege namiddag kan wonderen doen voor je concentratie en alertheid. Vermijd dutjes na 15.00 uur, want die verstoren je slaappatroon. Slaap ook niet langer dan 30 minuten, dan kom je in een diepe slaap terecht en word je suf wakker. - Gebruik natuurlijke hulpmiddelen
Kruiden zoals kamille, lavendel of valeriaan kunnen helpen om tot rust te komen. Ook slaapsupplementen met melatonine of magnesium kunnen tijdelijk helpen om in slaap te vallen. - Beperk stimulerende middelen
Cafeïne (in koffie, thee, energiedrank) blijft tot zes uur in je systeem. Vermijd dus stimulerende drankjes na 16.00 uur. Alcohol mag dan wel ontspannen, het zorgt voor oppervlakkige slaap en belemmert de REM-slaap.
Conclusie
Slapen is geen overbodige luxe tijdens de examens, maar een belangrijk onderdeel van je studieroutine. Een goede nachtrust helpt je om informatie beter te verwerken en zorgt ook voor meer focus. Wie uitgerust aan het examen begint, heeft minder stress en presteert beter op de dag zelf. Luister naar je lichaam, bouw je dag goed af en gun jezelf de rust die je nodig hebt.
