BERBERINE, EEN ALTERNATIEF VOOR HET SCHAARSE OZEMPIC?

Wat is Ozempic?  

Semaglutide, de werkzame stof in Ozempic, behoort tot de klasse van GLP-1-receptoragonisten. Deze stof helpt de bloedsuikerspiegel te verlagen door de insulineproductie te stimuleren en de opname van glucose de verminderen waardoor de kans op schadelijke gevolgen van diabetes zoals slechthelende wonden, nierproblemen en blindheid aanzienlijk afneemt. Het medicijn moet wekelijks onderhuids geïnjecteerd worden in de buik, een bovenarm of dijbeen. Daarnaast wordt semaglutide nu ook aangeboden in pilvorm: Rybelsus. Deze pil moet dagelijks ingenomen worden op een nuchtere maag met 120 ml water. De dosis (14 mg/dag) is trouwens hoger dan de spuitvorm omdat een deel afgebroken wordt tijdens haar passage in de zure maagomgeving. Dit is de ideale dosering voor diabetespatiënten. 
 

Waarom is semaglutide nu zo populair als afslankmiddel? 

Tijdens een studie die de fabrikant zelf opgezet heeft met een hogere dosis semaglutide, is gebleken dat meer dan 70% van de proefpersonen na 68 weken minstens 5% van hun lichaamsgewicht verloren hebben. Proefpersonen met een ernstig overgewicht verloren zelfs zo’n 15 à 16% van hun lichaamsgewicht. Dat komt omdat de actieve stof semaglutide niet alleen de bloedsuikerspiegel doet dalen, het zorgt ook voor een sneller verzadigd gevoel en een tragere lediging van de maag. Daarom heeft dezelfde fabrikant een medicijn ontworpen met een hogere dosis semaglutide: Wegovy. 

Wat is Wegovy dan precies? 

Het actieve bestanddeel in Wegovy is hetzelfde als in Ozempic: semaglutide. Beide medicijnen worden door Novo Nordisk geproduceerd. In principe is hun werking dezelfde. Alleen is de dosis van het actieve bestanddeel semaglutide in Wegovy hoger dan in Ozempic. 
Terwijl Ozempic bedoeld is voor diabetespatiënten, wordt Wegovy doelgericht als vermageringspil verkocht. Vooral mensen met een BMI hoger dan 30, of met een BMI hoger dan 27 in combinatie met andere gezondheidsproblemen, hebben baat bij het geneesmiddel. 

Zijn er nog voordelen aan semaglutide? 

• Ozempic wordt geprezen om zijn patiëntvriendelijkere vorm dan andere diabetesmiddelen. Het geneesmiddel moet namelijk minder vaak toegediend worden.  
• Hoewel de studies nog lopend zijn, belooft het geneesmiddel ook cardiovasculaire aandoeningen zoals hartaanvallen en beroertes met 20% te verminderen. Binnenkort meer details hierover. 
• Voorlopige studies tonen aan dat de actieve stof ook zou helpen tegen verslavingen zoals alcoholverslaving. De verslaafde zou minder de behoefte voelen om te drinken. Bovendien remt het medicijn de vrijmaking van dopamine in de hersenen. 

Het slachtoffer van zijn eigen succes … 

In de Verenigde Staten sloeg het vermageringsproduct Wegovy meteen aan, en intussen wordt langzaam maar zeker ook Europa veroverd. Wegovy wordt intussen al met succes in Denemarken, Noorwegen en Duitsland verkocht.  
België zal voorlopig nog wat geduld moeten hebben. Het feit dat de bijsluiter in 3 talen gemaakt moeten worden voor zo’n klein landje maakt het er niet gemakkelijker op. Bovendien duren de toelatingsprocedures bij de FOD Economie en het RIZIV behoorlijk lang.  

Het gevolg is dat bij ons veel artsen het diabetesmedicijn officieus voorschrijven aan mensen met overgewicht, waardoor een prangend tekort ontstaat voor de diabetespatiënten. In de zomer van 2022 roept de Diabetes Liga voor het eerst op om Ozempic niet meer voor te schrijven aan mensen zonder diabetes. Enkele maanden later volgt het FAGG daarin. 

Echter, de ethische discussie hierover is zeker niet evident want obesitas en type 2 diabetes komen vaak samen voor. Bovendien wordt obesitas door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) als een ziekte beschouwd en kan niet meer zomaar weggezet worden als een gevolg van gebrek aan wilskracht. 

Het geneesmiddel blijft echter beperkt beschikbaar voor diabetespatiënten en wordt momenteel enkel voor hen terugbetaald door de mutualiteit. Mensen met overgewicht die een officieus voorschrift krijgen betalen iets meer dan 100 euro per maand voor Ozempic. 
 

Toegang Ozempic beperkt tot zij die het nodig hebben 

De schaarste van het geneesmiddel Ozempic kan leiden tot een ontregeling van de bloedsuikerspiegel bij diabetespatiënten. Zij kunnen immers hypo’s of hypers krijgen, met symptomen zoals flauwvallen, coma en epileptische aanvallen. ​  

De Belgische Minister Vandenbroucke van Volksgezondheid wil de diabetespatiënten de zekerheid geven dat het geneesmiddel in België beschikbaar blijft en heeft daarom in oktober laatstleden de Taskforce Onbeschikbaarheden van het FAGG bijeengeroepen om te bekijken hoe de toegang tot Ozempic beperkt kan worden. Samen met de experten van de Taskforce werd besloten om het geneesmiddel Ozempic uitsluitend voor te behouden voor patiënten met diabetes type 2 en een aantal mensen met ernstige obesitas. Het Koninklijk Besluit is inmiddels van kracht. 
 

Bestaat er dan geen alternatief zoals berberine? 

Zoals je kunt lezen in een eerder gepubliceerd artikel van onze blog, is berberine een natuurlijke stof die voorkomt in bepaalde planten, zoals berberis, en wordt al eeuwenlang gebruikt in de traditionele geneeskunde, met name in de Chinese kruidengeneeskunde. Heel wat onderzoeken suggereren dat berberine gunstige effecten kunnen hebben op de bloedsuikerspiegel, het cholesterolgehalte en andere aspecten van de stofwisseling. 

Wat weten we over berberine in deze context? 

Hoewel berberine enig potentieel toont in het reguleren van de bloedsuikerspiegel, is het belangrijk op te merken dat het niet dezelfde werkingsmechanismen heeft als medicijnen zoals Ozempic. Hieronder enkele positieve eigenschappen van berberine voor mensen met overgewicht en het metabool syndroom: 

• Berberine en de bloedsuikerspiegel 
  Een aantal studies suggereren dat berberine positieve effecten heeft op de bloedsuikerspiegel. Berberine zou de insulinegevoeligheid kunnen verbeteren, de glucoseopname in de cellen verhogen en ontstekingen verminderen. Het werkingsmechanisme lijkt complex te zijn en omvat verschillende biochemische processen. 
   
• Berberine en gewichtsverlies 
  Uit onderzoeken naar het effect van berberine op gewichtsverlies is gebleken dat deze plant een positieve invloed uitoefent op een verhoogd vetgehalte (hyperlipidemie). Zo blijkt bijvoorbeeld dat het een gunstig effect heeft op de slechte cholesterol (LDL of  lipoproteïne met een lage dichtheid) en bloedvetten (tryglyceriden). 
   
• Berberine en diabetes type 2 
  Naar het effect van berberine op diabetes type 2 is al heel wat onderzoek uitgevoerd. Uit deze onderzoeken blijkt dat berberine bij de behandeling van diabetes type 2 in combinatie met een verandering van levensstijl resulteert in het bedwingen van de bloedglucosewaarde in nuchtere toestand en de bloedglucosewaarde 2 uur na het eten (postprandiaal). 
   
• Berberine en de levergezondheid 
  Niet-alcoholische leverproblemen zijn een wereldwijd waargenomen probleem bij zowel volwassenen als kinderen. Er is echter nog geen efficiënte behandeling beschikbaar. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat berberine gunstige effecten heeft op niet-alcoholische leverproblemen.  

Bovenstaande onderzoeken zijn veelbelovend en suggereren dat de werking van berberine aansluit met deze van het actieve bestanddeel in Ozempic en het in België nog niet te verkrijgen Wegovy. 
 

Voorzichtigheid met berberine 

• Bij een normaal gebruik en voorgeschreven doseringen wordt het gebruik van berberine veilig geacht. Er zijn geen nevenwerkingen bekend. 
• Berberine mag niet gebruikt worden tijdens de zwangerschap en de borstvoedingsperiode. 
• Berberine kan interfereren met een aantal medicijnen. Als je medicijnen neemt met bijvoorbeeld codeïne, fluoxetine, tramadol, fentanyl, methadon, en nog vele andere, raadpleeg eerst je arts of gezondheidstherapeut. 
• Chronisch gebruik van berberine kan de absorptie van de B-vitaminen beïnvloeden. Het is aangeraden om samen met berberine een B-complex of een goede multi te gebruiken. 
• De gebruikelijke therapeutische dosis is 0,5 tot 1 gram 3x daags van de gedroogde wortel of wortelstok. Deze dosis niet overschrijven zonder medisch advies. 

CONCLUSIE

Als je overweegt om berberine te gebruiken als een alternatief voor Ozempic of een ander voorgeschreven medicijn, is het essentieel om dit met je arts te bespreken. Diabetesmanagement vereist een individuele aanpak en het is belangrijk dat je arts op de hoogte is van alle supplementen of alternatieve behandelingen die je overweegt, om ervoor te zorgen dat ze veilig zijn en goed samengaan met je andere medicijnen. Het is dus niet aan te raden om op eigen initiatief te experimenteren met substituten voor voorgeschreven medicijnen zonder advies van een gekwalificeerde zorgverlener.